• Moortsele, Unieke Sectie, kadastraal perceel 436 (deels).

• Voor de bouw van de bunker werd een stuk onteigend van 3 are 1 ca groot van het perceel Moortsele, unieke sectie, 436, in de noordoostelijke hoekpunt van perceel bos van in totaal 1 hectare 83 are 90 ca. Dit is zeker een van de grotere onteigeningen op Bruggenhoofd Gent voor 1 bunker.
• Er is in dit geval geen sprake van erfdienstbaarheden om het onteigende perceel te kunnen bereiken en voor de bouw van de bunker omdat dit perceel rechtstreeks aansloot bij de bestaande openbare weg Rattepas.
• Dit perceel bos was eigendom van de Familie Van der Eecken. Hiervan was Marc Van der Eecken advocaat van beroep. Zijn zusters Marie Germaine en Joseph Marie waren beiden nog zonder beroep. Allen waren woonachtig te Gent. De akte voor dit stuk bos werd verleden op 7 Juni 1935 voor de prijs van 517.50 BEF. Deze prijs is op de akte opgetrokken gezien er origineel maar de prijs van 450 BEF voor was voorzien. Er was in dit geval geen sprake van bijkomende erfdienstbaarheden en er was ook geen clausule voorzien voor jaarlijkse intresten op het verkoopbedrag. Dezelfde familie komt ook nog terug bij de onteigening uitgevoerd voor de bunker A25 op de rand van hetzelfde bos.

• Het perceel 436 bestaat heden nog altijd maar is opgedeeld in enerzijds het perceel A436a dat de bunker omvat op zijn betonnen grenzen en het origineel resterend perceel A436b.
• Er is zeker ondertussen dus geen perceel meer afgescheiden van het bos dat overeenkomt met wat hier ooit werd onteigend.
• De bunker stond op basis van de uit in 1961 opgestelde lijst toen al niet meer te koop, wat er allicht op wijst dat deze toen al opnieuw zal teruggekocht zijn door de vroegere eigenaar.
• Wel bestaat de mogelijkheid dat het bosgebied ooit opnieuw is overgekocht geweest zonder de bunker op zich, perceeltje A436a, opnieuw terug te kopen.

• Volg Rattepas komende van de Rollebaan. U komt voorbij bunker A27.
• Op de hoek waar Rattepas wegdraait naar links staat op de kop van het bosje de bunker A26.
• In de zomerperiode als de begroeiing redelijk dik staat, is de kans groot dat u de bunker zelf niet vaststelt.

• Het is een voorliniebunker tussen Muntekouter en Betsberg tussen A25 (220 m) en A27 (445 m) . Hij is in hoek opgesteld met A25 om zo een groter gezichtsveld en vuurbereik te hebben.
• De voorliniebunker A26 neemt vanaf de kop van het bosje tegen Rattepas de zuidelijke onverharde wegel onder vuur die de zuidkant van het bosje vormt. Deze moest dus in feite alles onder vuur nemen die op deze wijze door de velden zou proberen Rattepas te naderen.
• De voorliniebunker A25 staat in hoek opgesteld met de vorige bunker A26 zodat ze samen een groter geschutsveld verkrijgen. De bunker A25 ligt vrij hoog in het terrein en neemt daarbij het ganse lager gelegen bos mee onder vuur.
• De vooruitgeschoven bunker Av5 neemt nog altijd de velden aansluitend met de voorlijn op Asselkouter mee onder vuur met zowel mitrailleur als C47 kanon.

• De bunker bestaat uit twee kamers die achteraan met elkaar verbonden zijn en een toegangssas.
• Beide kamers waren geschikt voor het opstellen van een mitrailleur.

• Naast de standaard voorziene opstelling voor Maximmitrailleurs was deze bunker ook voorzien voor de opstelling van Hotchkiss- en Coltmitrailleurs.

Omschrijving van het gecamoufleerde bunkertje:

• De bunker was onderaan uitgewerkt met enkele rijen baksteen die dienst deden als fundering.
• Hierop werd een houten skelet geplaatst dat tevens ook verankerd was met de betonnen constructie via in het beton aanwezige ijzeren haken.
• Het skelet werd daarna bekleed met in creoline doordrenkte schutplanken in dennehout van 2.5 tot 3.5 cm dik.
• Het dak was gelaagd uitgewerkt in beton en vrij plat.
• Volgens het bestek zou deze bunker geen camouflage toegangsdeur gehad hebben maar een camouflagepoort van 2,00m x 2,00m (BxH). Alleen valt dat moeilijk te rijmen met wat je dan daarna terug vindt als grondplan van deze bunker. Dit had logisch geweest had men de hoek van het sas niet gevolgd, wat hier allicht wel degelijk is gebeurd. Deze poort is in dat geval allicht in 2 delen van 1.00m x 2.00m (BxH) een toegangsdeur geworden van 1.00m x 2.00m (BxH). Ook deze zullen in dat geval uitgewerkt geweest zijn op houten platen en bekleed met schutplanken.
• De schietgaten waren gelijkaardig uitgewerkt maar de in het bestek terug te vinden met afmetingen van 1.00m x 1.40m (BxH) maar ook deze lijken weinig waarschijnlijk gezien je op de originele foto van bunkertje B25 van voor de meidagen 40 duidelijk een kleiner valluikje ziet. Het valt ook op dat de cementering rond het schietgat zeker kleiner is dan 1.00m x 1.40 m. Allicht waren het valluiken van 1.00m x 0.60m (BxH) zoals bij de bunker D16.
• Het was in geen geval de bedoeling deze schietgaten te gaan accentueren binnen het geheel.
• De toegangsput voor het eigenlijke toegangssas was afgesloten met een metalen valluik van 0.90m x 0.80m.
• In het toegangssas werd een sterfputje voorzien.
• Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
• De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
• In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
  • 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
  • Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
  • 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
  • Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
  • 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
• Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
• Het geheel had het uitzicht van een blokhut met een vrij plat dak. Dit is een type bunker dat men algemeen op de linie is gaan beschrijven als een schaapstalbunker.

• De bunker is altijd al sinds ik hem weet liggen volledig vrij geweest.
• Alleen was hij tot 2018 een afgrijselijk stort.
• Sommige stukken moest men zich letterlijk bukken omdat men al stappende op de rommel anders met het hoofd tegen het plafonds zou hebben gebotst.
• Sinds het ganse terrein met zowel de bunkers A26, A25 en Av5 door eenzelfde eigenaar is gekocht en wordt opgeruimd, is ook deze bunker volledig door deze geruimd.
• Dit verdient zeker een pluim en bedankt om dit erfgoed op die manier toch een nieuwe herwaardering te geven.
• Langs de buitenzijde blijft het wel een bunker met hier en daar nog zeer beperkt wat resten van de originele baksteen funderingszool waarop ooit de rest van het houten skelet steunde.
• Voor de rest is het een kaal blok beton met het zeer specifieke dak van een schaapstalbunker.
• In de zomerperiode is de bunker wel amper rondom te fotograferen en ook zwaar omgeven door braamstruiken.
• Hij is dus zeker niet altijd even vlot te fotograferen.

• Voorlopig konden op deze bunker geen sporen van de strijd worden teruggevonden ondanks dat hij wel op een randzone op de bunkerlijn stond die wel schermutselingen heeft gekend tijdens de veldtocht.

• Er is op bepaalde momenten tijdens de veldtocht zeker gevuurd, allicht niet vanuit de bunker zelf omdat daarvoor zijn schietgaten in de verkeerde richting stonden voor de schermutselingen die eerder kwamen van de lager gelegen weg uitkomende op Rattepas en de Kasteelstraat. Het gevuur kwam dan allicht uit de nabijgelegen schuttersputten die er zeker waren zeer nabij de bunker.
• Tussen de bunker en de zuidelijke onverharde weg, stond trouwens een C47 antitankkanon opgesteld dat letterlijk alles dat uit de zuidelijke onverharde wegel op de bunker zou afgekomen hebben, onder schot hield.
• Er is ook nog zeer kortbij de bunker een beperkte tijd een kleine voorpost opgesteld geweest die vrij kort na zijn in gebruik nemen al diende ontruimd te worden. Toen de bezetters trouwens hiervan probeerden te ontkomen, werden ze kort onder vuur genomen door Belgische troepen hier bij de bunker opgesteld die hen niet hadden herkend als Belgen. Gelukkig vielen hierbij geen doden.
• Tijdens gevechten nabij de voorposten op Oosterzele, kwam ook korte tijd hier een Belgische T13 tank zich verdekt opstellen om dan plots weg te vluchten via de Kasteelstraat.
• Het is op het wegeltje vlak naast deze bunker, vermoedelijk het rechtse dat ook als erfdienstbaarheid dienst deed voor de bunkers A25 en Av5 dat landbouwer De Raeve (de hoeve vlakbij), meteen na de 18 daagse veldtocht is omgekomen, door met een kar op een nog niet verwijderde landmijn te rijden. Hij overleefde de klap niet.

• Op basis van de hoeveelheden toegepast binnen de bouwproject A en B voor gelijkaardige bunkertjes, gecombineerd met de toegepaste basisprijzen zoals in het bestek van bouwproject F terug te vinden, werd een eerste benaderende prijs bepaald voor elk van de bunkertjes. Deze detailprijzen werden daarna herrekent via de regel van 3 op basis van de werkelijke projectprijs zoals terug te vinden in het bestek en de totaalprijs zoals zelf op basis van de gemaakte veronderstellingen, bekomen. Op die wijze moet dit bunkertje ongeveer 60.700,90 Bef gekost hebben.
• Als men hier nog eens een aantal zaken gaat bijtellen die niet dienden ingecalculeerd te worden door de bouwfirma's maar rechtstreeks werden aangeschaft door de militaire overheid zoals bv chardomes, koepels, ventillatoren,... moet de totale kostprijs ongeveer op 61.200,90 Bef hebben gelegen.
• Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.

Foto's van deze bunker

Eerste oudere foto's van dit bunkertje anno 1970 - Collectie Jacques De Vos